Музейде тарихи көрмені құрудың т Қазақстан музейлерінде тарихи көрме құрудың теориялық-методологиялық негіздері
Қаралымдар: 30 / PDF жүктеулері: 19
DOI:
https://doi.org/10.32523/2664-5157-2024-3-122-138Кілт сөздер:
музей, тұжырымдама, ұлттық көрме, өркениет, тарихи-мәдени мұра, экспонат, экспозицияАннотация
Мақалада Қазақстанның мәдени саясатын жүзеге асырудың негізгі бағыттарының бірі музей ісінің маңызды мәселелері қарастырылған. Тарихи-мәдени құндылықтарды зерделеп, көпшілікке насихаттау музейде экспозиция және көрме арқылы жүзеге асырылады. Қазіргі музейлердің басты міндеттерінің бірі сандық коммуникация дәуіріндегі шынайы мәдениеттің жаһандық байланыстың табысты қатысушысы ретінде елдің бәсекеге қабілеттілігі мен танымалдылығының маңызды ресурсы болып табылуымен негізделген. Мемлекеттің стратегиялық саясатын жүзеге асырушы мәдени мекеме ретінде музейлер ұлттық көрмелер құру арқылы Қазақстанның және бүкіл түркі әлемінің тарихи-мәдени құндылықтарын әлемге паш етеді. Ғылыми мақалада Қазақстан Республикасы Ұлттық музейінің, Қазақстан музейлері қорларынан іріктелген бірегей жәдігерлерді пайдалана отырып, ежелгі дәуірден бастап, ерте және кейінгі ортағасырлардағы Қазақстан территориясында құрылған мемлекеттер мен Қазақ хандығы кезеңін қамтитын тарихи көрме құрудың теориялық-әдіснамалық негіздерін көрсету мәселесі қарастырылған.
Әлемдік деңгейде ұлттық көрме құрудың әдіснамасы өркениеттік қағидалардан туындайды. Ежелгі және ортағасырлық Қазақстанның тарихи-мәдени мұрасының музейлік тұсаукесерін және экспонаттарын өркениеттік контексте ғылыми жобалау арқылы Дала өркениетінің мәдени кодын жеткізуші қазақ халқының тарихи-мәдени мұрасының тұтас бейнесін музей тәсілдері мен құралдары арқылы көрсету заманауи талаптардың бірі.
Авторлар көрме құрудың теориялық методологиялық мәселелерін, әдіс-тәсілдерін зерделеу арқылы ұлттық көрменің ғылыми негізделген тұжырымдама нұсқасын ұсыну нәтижесінде музейлерді ұлттық құндылықтарды насихаттау, сақтау функцияларын орындайтын мәдени, білім беру, ғылыми мекеме ретінде қарастырады.
Әдебиет
Акжасарова А., 2023. Проблемы сохранности органических археологических материалов в Национальном музее Республики Казахстан // Археология Евразийских степей. № 6. С. 327-332. DOI: https://doi.org/10.24852/2587-6112.2023.6.327.333 DOI: https://doi.org/10.24852/2587-6112.2023.6.327.333
Алтынбеков К., 2018. Уржарская жрица: история возрождения уникальной находки. Алматы: Остров Крым. 94 с.
Амирова М., Жолдасбеков М., 2024. Түркі халықтарындағы керамикалық ыдыстардың зерттелу тарихы // Turkic Studies Journal. № 2. Б. 8-22. DOI: https://doi.org/10.32523/2664-5157-2024-2-8-22
Әбжанов Х.М., 2023. Тарту. Шығармалар жинағы. 4-кітап. Алматы: «Алгоритм» баспасы. 480 б.
Ибраева А., 2013. Музейтану: тарих мамандықтарына арналған оқулық. Астана: Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ. 251 б.
Ілиясова Р., 2001. Қазына. Алматы: Зерде. 312 б.
Кауман М.Е., 2010. Музейные экспозиции и выставки // Музейное дело России. М.: ВК. С. 307-364.
Михайловская А.И., 1951. Организация и техника музейной экспозиции. М.: Государственное издательство культурно-просветительной литературы. 213 с.
Музееведение, 1988. Музеи исторического профиля: учеб. пособие для вузов по спец. «История» / Под ред. Левыкина К.Г., Хербста В.М. 286 с.
Музееведение, 1988. Музеи исторического профиля. М.: Высшая школа. 430 c.
Розенблюм Е., 1997. Время и пространство в музейной экспозиции // Музееведение: На пути к музею XXI века: Музейная экспозиция: сб. науч. тр. М.: РИК. С. 177–195.
Самашев З., Чжан Со Хо, Боковенко Н., Мургабаев С., 2011. Наскальное искусство Казахстана (Rock Art of Kazakhstan). Сеул–Астана: Фонд истории Северо-Восточной Азии; Астанинский филиал Института археологии им. А. Х. Маргулана. 380 с.
Словарь актуальных музейных терминов, 2009. Музей. № 5. С. 20-22.
Сотникова С.И., 2004. Музеология: пособие для вузов. М.: Дрофа. 192 с.
Тельчаров А.Д., 2021 Музееведение. М.: Научный мир. 184 с.
Херреман Я., 2004. Показы, экспозиции и выставки. Управление музеем: практическое руководство. Париж: ИКОМ. 230 с.
Шляхтина Л.М., 2022. Основы музейного дела: теория и практика: учебное пособие. 8-е изд. стер. Санкт-Петербург: Лань. 248 с.
Шулепова Э.А., 2015. Основы музееведения: учебное пособие / Отв. Ред. Э.А. Шулепова. Изд. 4-е, стереотип. М.: Книжный дом «ЛИБРОКОМ». 432 с.
Юренева Т.Ю., 2003. Музееведение: учеб. для высшей школы. М.: Академический Проект. 560 с.
Вurcaw G.E., 1997. Introduction to Museum Work, Walnut Creek. London: Altamira Press. 3rd ed.
Davallon J. (dir.), 1986. Claquemurer pour ainsi dire tout l’univers: La mise en exposition. Paris: Centre Georges Pompidou.
Splendeurs des Oasis d,Ouzbekistan, 2022. Surles routes caravanieres d,Asie centrale. Musee du Louvre. Paris. 351 р.
