АҚШ-тағы қазақ диаспорасының аккультурация процесі
Қаралымдар: 51 / PDF жүктеулері: 94
DOI:
https://doi.org/10.32523/2664-5157-2023-4-83-98Кілт сөздер:
мәдениеттердің өзара ықпалдастығы, аккультурация, ассимиляция, адаптация, диаспора, мигранттар, АҚШ-тағы қазақтарАннотация
Жаһандану жағдайында әртүрлі мәдениеттер мен этникалық топтарға жататын
миллиондаған адамдар бүкіл әлем бойынша еркін қозғалуға және басқа халықтармен мәдени
алмасу тәжірибесіне қатысуға мүмкіндік алды. Әлемдегі ең ірі қалаларда шет елдерден келген
мигранттардың саны үнемі артып келеді және онымен бірге мәселелер саны да артуда. Дүние
жүзіндегі мигранттардың саны 272 миллион адамды немесе әлем халқының 3,5%-ын құрады.
2050 жылға қарай бұл көрсеткіш 400 миллионға жетуі мүмкін (БҰҰ ДЭСВ есебі, 2019 https://
www.un.org/ru/desa). Бұндай миграция түсініспеушілікке, кейде екі мәдениеттің өкілдері
арасындағы қақтығысқа әкелуі мүмкін. Дж. Берридің (1997) пікірінше, кейбір елдер саяси
және экономикалық интеграцияға ұмтылып, тағы біреулер, керісінше, тәуелсіздікке ұмтылған
кезде, мәдениеттердің өзара әрекеттесу мәселесі ерекше өзекті бола бастайды. Әлемдегі соңғы
оқиғалар мәдениеттердің өзара бейбіт өмір сүруі үшін мәдени диалогтың қаншалықты маңызды
екенін көрсетеді. Сондықтан ғалымдар мен мәдениетаралық қарым-қатынас процесімен қандай
да бір түрде байланыста болатын адамдар (БАҚ қызметкерлері. оқытушылар, психологтар) іс
жүзінде осы процестерді зерттеуге ерекше мән береді, солардың бірі – аккультурация.
Бұл мақалада АҚШ-та тұратын қазақтардың аккультурациялану процесінің мәселелері
қарастырылады, сегрегация, ассимиляция, интеграция және маргинализация сияқты
аккультурация формалары туралы түсінік беріледі. Қазақтардың аккультурациялану мәселелері
олардың қазіргі өмірлерінің мәдени тұрғысынан қарастырылуда.
Әдебиет
Берри Дж., Финни Дж., 2006. Молодой иммигрант: аккультурация, идентичность и адаптация. Прикладная психология, 55 (3). С. 303-332. URL: 10.1111/j.1464-0597.2006.00256.x (дата обращения 16.11.2023).
Берри Дж., 2005. Аккультурация: Успешная жизнь в двух культурах// Международный журнал межкультурных отношений, 29 (6). С. 697-712. URL: 10.1016/j.ijintrel.2005.07.013 (дата обращения 16.11.2023).
Берри Дж., 1997. Иммиграция, аккультурация и адаптация. Прикладная психология, 46 (1), 5-34. URL: 10.1111/j.1464-0597.1997.tb01087.x (дата обращения 16.11.2023).
Берри Дж., Сэм Д., 1997. Аккультурация и адаптация. 3 (2). С. 291-326.
Берри Дж., Калин Р., 1995. Мультикультурные этнические отношения в Канаде: обзор национального опроса 1991 года. 27 (3). С. 301-320. URL: 10.1037/0008-400X.27.3.301 (дата обращения 16.11.2023).
Бороноев А.О., 1994. Этническая психология. Санкт-Петербург.
Каиржанов А.К., 2018. Paleoturcica: Знак и семантика. Миф и культура. Ростов-на-Дону: ООО «Альтаир». 240 с.
Ким Ю.Ю., Гудыкунст В.Б., 1988. Кросс-культурная адаптация: современные подходы. Ньюбери-парк, Калифорния.
Портес А., Румбо Р.Г., 1997. Иммигрант в Америке: портрет. 2-е издание. Беркли (Калифорния): Издательство Калифорнийского университета.
Редфилд Р., Линтон Р., Херсковиц М., 1936. Меморандум об изучении аккультурации. Am Anthropol. 38. С. 149-52.
Ушканова Р.Д., 2010. Логико-семантический анализ аккультурации. Издательство СевероВосточного федерального университета им. М.К. Аммосова, 1 (7). С. 149-153.
Хисамутдинов А.А. Русские в Америке: проблемы адаптации. URL: http://surl.li/mrhac (дата обращения 16.11.2023).
Шапошникова Т.Д. К проблеме адаптации детей из семей мигрантов в современном социокультурном пространстве. URL: http://surl.li/mrhbb (дата обращения 16.11.2023).
Шаймердинова Н.Г., 2012. Проблемы межкультурной и межэтнической коммуникации // Сборник IV конференции «Проблемы языка, литературы, перевода и журналисттики на стыке культур». Том I. Алматы: СДУ. С. 14-18.
Эриксон Э., 1968. Идентичность: молодость и кризис. Нью-Йорк: Нортон.
