Kumbyz (furnace) found in the medieval city of Kyshkala
Views: 151 / PDF downloads: 122
DOI:
https://doi.org/10.32523/2664-5157-2023-2-34-48Keywords:
Golden Horde, ceramics, city, excavations, Middle Ages, brick-burning kumbyz (furnace), burner chamber, firing chamber, archAbstract
Long-term studies of the medieval city of Kyshkala revealed a mausoleum, madrasahs, simple burials and living quarters built of ceramic bricks and the
remains of cult and memorial construction sites. A number of studies were also conducted to find out where so many bricks were burned, and consequently, in 2019 brick-burning kumbyz (furnace) was found in the eastern part of Shahristan in the medieval city of Kyshkala, dating back to the Golden Horde era, to the 13th and 14th centuries. Therefore, in the article, giving extensive
definitions related to etimology (origin) of the word “kumbyz” for burning bricks, we will focus on the history of kumbyz of the medieval history of Kazakhstan, which had a direct impact on the prosperity of urban culture. The kumbyzes were found in the Chui region and such medieval cities as Aktobe, Sarayshyq, Zhaiyk, as well as in the medieval cities of middle and lower flows of Syr Darya. The article considers the history of discovering kumbyzes and the conducted archeological research, the first published results were supplemented with additional materials and a comparative chronological analysis. The issues related to the type and technology of manufacturing furnaces, and burning or processing bricks are also considered, the work done during the reconstruction of historical and cultural value through the implementation of temporary security measures is discussed.
Reference
Акишев К.А., Байпаков К.М., Ерзакович Л.Б., 1987. Отрар в ХІІІ-ХV веках. Алма-Ата. 256 с.
Ақымбек Е.Ш., 2017. Ортағасырлық Ақтөбе қаласындағы кірпіш күйдіретін пеш // Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясы, «Қоғамдық және гуманитарлық ғылымдар» сериясы №1. С. 76-87.
Ақымбек Е.Ш., 2013. Ортағасырлық Ақтөбе қаласы шахристанындағы ІХ-ХІ ғғ. жататын тұрғын үй // ҚР ҰҒА Хабарлары. Қоғамдық жəне гуманитарлық ғылымдар сериясы. №3 (289). Б. 199-209.
Акымбек Е.Ш., 2016. Ортағасырлық Сортөбе кірпіш күйдіретін пеші // Абай атындағы Қазақ ұлттық педагокикалық унивесритеті хабаршы. «Тарих және саяси әлеуметтік ғылымдар»сериясы. №4(51). 248 б.
Акымбек Е.Ш., 2017. Савельева Т.В. Кирпичеобжигательная печь средневекового городища Актобе // Вестник КазНПУ им. Абая, серия «исторические и социально-политические науки», №3 (54). 247 с.
Акымбек Е.Ш., 2017. Шу өңіріндегі ортағасырлық кірпіш күйдіретін пештер // «Түркістан аймағындағы археологиялық ескерткіштердің сабақтастығы»: Халықаралық ғылыми конференция материалдары. Материалы международной научной конференции «Преемственность археологических памятников Туркестанского оазиса». Түркістан: ИП «Сейт». 305 б.
Байпақов К.М., Смағұлов Е.А., Ахатов Ғ.А., 2005. Ортағасырлық Жайық қала жұрты. Алматы: Gredo. 221 б.
Джаббаров И.М., 1959. Новые материалы к истории гончарного ремесла Хорезма // Труды Хорезмской археолого-этнографической экспедиции. М. Т. 4. С. 379-396.
Древнетюркский словарь. 1969. Ленинград: Наука. 677 с.
Екимова В.В., 1959. Гончарное производство в Хивинском районе // Труды Хорезмской археолого-этнографической экспедиции. М. Т. 4. С. 344-378.
Каллаур В.А., 2011. Древние города Сыганак (Сунак), Ашнас или Эшнас (Асанас) и другие в Перовском уезде, разрушенные Чингис ханом в 1219 году // Протоколы заседаний и сообщений членов Туркестанского кружка любителей археологии. Историко-культурные памятники Казахстана // Авторы предисловия и составители Елеуов М., Бахтыбаев М.М. Туркестан: Туран. С. 204-211.
Калменов М.Д., 2013. Кирпичеобжигательная печь с городища Жайык // Поволжская археология. №4(6). С. 205-213.
Картаева Т., 2021. Арал аймағындағы суды қолданудың дәстүрлі жүйесі (экспедиция материалдары бойынша) // Turkic Studies Journal Nо 1, Vol. 3. Нур-Султан. С. 13-32.
Қазақ əдеби тілінің сөздігі. 2011. Он бес томдық / құраст.: Қ. Күдеринова, О. Жұбаева, М. Жолшаева жəне т.б. Алматы, Т. 8. 744 б.
Қожаев М., 1996. Отырардағы керамика өндірісі. Түркістан: Мұра. 159 б.
Мамбетуллаев М., 1984. Хумбузтепе. – керамический центр Южного Хорезма // Археология Приаралья. Ташкент. Вып. 2. С. 21-39.
Мәми Т., 2007. Кейінгі орта ғасырдағы Арал өңірінің қалалары (ХШ-ХVШ ғғ.) Монография. Қызыорда: Принт. 252 б.
Толстов С.П., 1948. По следам древнехорезмийской цивилизации. Москва-Ленинград: Издательство АН СССР. 323 с.
Пацевич Г.И., 1950. Гончарная печь на городище Сарайчик // Труды ИИАЭ. Археология. Алма-Ата. Т. 1. С. 221-224.
Пацевич Г.И., 1956. Раскопки на территории древнего города Тараз в 1940 году // Труды Института истории, архологии и этнографии. Алматы. С. 73-76.
Пацевич Г.И., 1957. Печь для обжига кирпича в древнем городе Сарайчике // Краткие сообщения Института истории материальной культуры. М. Вып. 69. С. 111-114.
Писарчик А.К., 1954. Строительные материалы и конструктивные приемы народных мастеров Ферганской долины в ХІХ–начале ХХ в. // Среднеазиатский этнографический сборник. М. С. 216-298.
Шəлекенов У., Алдабергенов Н., Бозер Р., 2006. Орта ғасырдағы Ақтөбе. Анкара.160 б.
Утубаев Ж.Р., 2016. Бәбіш молла оазисіндегі көзешілер елді мекені // «Қазақстанның тарихи-мәдени мұраларының өзекті мәселелері: өткені, бүгіні мен болашағы» атты тарих ғылымдарының докторы, профессор Мадияр Елеуовтың 70 жылдық мерейтойына арналған халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. 6 мамыр. 1бөлім. Б. 123-127.