Сөздіктер татарлар туралы ақпарат көзі ретінде

Аннотация

Әр халықтың тілі мен ұлттық санасы оның болмысының ең маңызды көрсеткіші,
сондықтан өзіне де, өзге халықтарға да ыждағаттылықпен қарауды қажет етеді. Халық туралы
құнды мәліметтерді бейнелейтін сөздік қордың бірі – сөздіктер. Татар сөздіктері арқылы сөз
тарихын лингвистикалық тұрғыдан зерттеу татар тілі лексикасының, оның ішінде халықтың
менталитетін, мәдениетаралық байланыстарын, ұлттық болмысы мен мінезін қамтитын әдеби
тіл мен говорлар, кәсіби терминология бар – даму заңдылықтарын талдаумен байланысты.
Тілдік материалға сүйене отырып, татар тіліндегі лексикалық бірліктердің түп-төркіні
мен эволюциялық кезеңдерін нақтылауға, жеке сөздердің немесе тұтас сөз топтары мен
категорияларының пайда болуы және түрленуінің хронологиялық шеңберін анықтауға болады.
Зерттеудің мақсаты – татар-түрік және түрік-татар қос тілді сөздіктеріндегі татар халқының
ұлттық сана-сезімін көрсететін лексикалық бірліктерді анықтау.
Туысқандық қарым-қатынастар мен ортақ түркі тілдерінің лексикалық қорының ауқымды
болуына қарамастан бұл халықтардың әрқайсысының өзіндік дүниетанымы мен мәдени
ерекшеліктері бар. Сондықтан зерттеу нәтижелері түркологияның, лексикографияның,
лексикологияның және ең алдымен әдеби тілдің әр кезеңдеріндегі лексикалық құрамының
дамуы мен байытылуының тарихы әрі бүгінгі жай-күйі туралы ғылыми зерттеулердің қайнар көзі ретінде пайдалануға жарайды. Сондай-ақ материалдар татар тілінің тақырыптық лексикалық
корпусын, татар сөзінің даму тарихын көрсететін электронды лексикографиялық корпусты
құрастыруға қызмет ете алады. Материалдардың негізінде филология, түркітану және аудармашы
мамандықтары бойынша білім алатын студенттер үшін арнайы курстар оқуға болады.