УЧЕНЫЙ ПО ПРИЗВАНИЮ

К 75-летию видного каракалпакского ученого-литературоведа, доктора филологических наук, профессора Курбанбая Кудайназарулы Жаримбетова


Просмотры: 84 / Загрузок PDF: 98

Авторы

  • Куанышбай Оразымбетов Каракалпакский государственный университет им.Бердаха

DOI:

https://doi.org/10.32523/2664-5157-2023-2-185-194

Аннотация

The publication is devoted to the creative personality of Professor of the Department of Karakalpak literature, Doctor of Philology Kurbanbai Kudainazaruly Zharimbetov. The famous literary critic, who skillfully combined scientific, pedagogical and social activities for more than half a century of his life, celebrates his 75th anniversary this year. Basic education in Russian literature, work as a researcher at the N.Daukaraev Institute of History, Language and Literature, postgraduate studies at the State Museum of Literature named after A.Navoi of the National Academy of Sciences of Uzbekistan under the guidance of Academicians Hamid Suleiman and Marat Nurmukhamedov, internship at the M. Lomonosov Moscow State University helped him become a connoisseur of both Western and Eastern literature. Deep erudition, tireless diligence, exactingness to himself, analytical thinking and delicate aesthetic taste helped K. Zharimbetov to become a respected scientist, making a significant contribution to the development of Karakalpak literary criticism. The scientist, who first studied the Karakalpak poetry of the period of the World War II, later moved on to the study of the ideological and artistic features of the Karakalpak lyrics of the XIX century from new theoretical and methodological positions and for the first time developed its genre classification. K. Zharimbetov, within the framework of a strictly academic style, is able to arouse the reader’s interest not only by consistent and reasoned narration, but also by the clarity of style, the accuracy of reasoning and the novelty of the approach to the extensive studied material. The scientific community especially appreciated his monograph «Ashik Ziyyuar», in which he reveals Sufi motives in the poetry of Ajiniyaz Kosybayuly.

The range of K. Zharimbetov’s scientific interests is very wide and he is in constant search of fresh ideas, meanings, impulses. For example, thirty years ago he translated into the Karakalpak language the book of an outstanding specialist in ancient history and literature N.A. Kun “Legends and Myths of Ancient Greece”. The scientist is the executive editor of many monographs and scientific collections published in Karakalpakstan. He also published several textbooks and teaching aids on Karakalpak literature for secondary schools, colleges and universities.

K. Zharimbetov is an excellent lecturer and a wonderful teacher. Students, undergraduates and doctoral students respect him as a kind and wise mentor who spares neither time nor effort to help them in any life situation. Under his scientific supervision, 2 Doctors and 4 Candidates of Philology were defended and 2 Doctors of Philosophy (PhD) in the field of philology were prepared.

Биография автора

Куанышбай Оразымбетов, Каракалпакский государственный университет им.Бердаха

доктор филологических наук, профессор кафедры каракалпакской литературы

Литература

Жәримбетов К., 1976. Қарақалпақ совет поэзиясында әскерий патриотлық теманың пайда болыўы. Әмиўдәрья. 8. Б.10-20.

Жәримбетов К., 1977. Қорақалпоқ совет поэзиясига Бердақ ижодининг таъсири. Адабий мерос. 7. Б.8-16.

Жәримбетов К., 1978. Ўатан урысы дәўири поэзиясында Бердақтың дәстүри. Әмиўдәрья. 1. Б.9-18.

Жәримбетов К., 1978. Музей залларида қорақалпоқ адабиёти. Адабий мерос.11. Б. 9-18.

Жәримбетов К., 1978. А.Дабилов ва С.Нуримбетов ижодида жанговар образини яратиш хусусиятлари. Адабий мерос. 5. Б.11-22.

Жәримбетов К., 1979. Әскерий эпоста фольклор дәстүри. Әмиўдәрья. 5. Б. 10.

Жаримбетов К., 1981. Истоки героического характера (на примере каракалпакской лирики военных лет)// Некоторые вопросы филологии. Нукус: Изд. НГУ. С. 12-24.

Жаримбетов К., 1982. Каракалпакская советская поэзия периода Великой отечественной войны. (1941-1945гг): учебное пособие. Нукус: Изд. НГУ. 68 с.

Жаримбетов К., 1982. Каракалпакская советская поэзия период Великой Отечественной войны 1941-1945 гг.: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук. Нукус. 16 с.

Жәримбетов К., 1986. Критикада шынлық ҳәм талапшаңлық болсын. Әмиўдәрья. 5. Б.10-18.

Жәримбетов К., 1986. Тил питкенниң бәри мен дер (Пушкин поэзиясы қарақалпақ тилинде). Әмиўдәрья. 6. Б.10-17.

Жәримбетов К., 1986. Аўдармаға алғы сөз. (С.Есенинниң «Анна Снегина» поэмасының аўдармасы ҳаққында). Әмиўдәрья. 10. Б.9-18.

Жәримбетов К.,1987. Поэзия-86 (жас шайырлардың шығармалары ҳаққында). Әмиўдәрья. 5. Б.18-26.

Жәримбетов К., 1988. Турмыс ҳақыйқатлығынан - көркем ҳақыйқатлыққа (ҳәзирги қарақалпақ романлары ҳаққында). Әмиўдәрья. 6. Б.21-29.

Жаримбетов К., 1992. Миф о Прометее в современной литературе// Творческая индивидуальность писателя и литературный процесс. Нукус: Изд. КГУ. С.20-25.

Жәримбетов К., 1994. Әдебияттаныў атамларының орысша-қарақалпақша түсиндирме сөзлиги: оқыў қолланба. Нөкис: Қарақалпақстан. Б.186. (С.Ахметов, Ж. Есенов пенен биргеликте).

Жәримбетов К., 1996. Қарақалпақ классикалық поэзиясында ғәззел жанры туўралы. ӨзРИАҚҚБ Хабаршысы. 3. Б.14-24.

Жәримбетов К., 1996. XIX әсирдеги қарақалпақ лирикасын жанрлық таллаўға кирисиў // ҚМУ профессор-оқытыўшыларының XX илимий-теориялық конференция материаллары. Т 2. Нөкис. Б.20-28.

Жәримбетов К., 1997. Қарақалпақ налыш қосықлары. Әмиўдәрья. 9. Б.14-19.

Жәримбетов К., 1998. Бердақтың нәсиятлары – бизиң руўхый ғәзийнемиз// Қарақалпақстан Республикасы «Руўхый мәденият ҳәм ағартыў» жәмийетлик орайы. Нөкис. Б.65.

Жәримбетов К., 1998. Ашық Зийўар (Әжинияздың ашықлық лирикасының жанрлық өзгешеликлери, образлары дүньясы): монография. Нөкис: Билим. 134 б.

Жәримбетов К., 1998. Қорақалпоқ поэзиясида алифбо шеърлари. Тил ва адабиёт таълими. 2. Б.12 -24.

Жәримбетов К., 1998. Ерте дәўирдеги қарақалпақ лирикасы. Әмиўдәрья. 3. Б.16-18.

Жаримбетов К., 1998. Идеи гуманизма в творчестве Бердаха. Общественные науки в Узбекистане. 8-9. С.13-23.

Жәримбетов К., 1998. Әжинияздың лирикалық поэмасы. ӨзРИАҚҚБ Хабаршысы. 6 Б.14-20.

Жәримбетов К., 1998. Уссатларын овутлари (Туркмен-гарагалпак әдебий хызмет дашлығындан нусга). Гарагум. 6. Б.13-21.

Жәримбетов К., 1998. Тәрийип қосықларының жанрлық қәсийетлери. ӨзРИАҚҚБ Хабаршысы.7. Б.15-22.

Жәримбетов К., 1999. Рубайы ма яки төртлик пе?// Вопросы поэтики русской и каракалпакской литературы. Нукус. Б.12-22.

Жәримбетов К., 1999. Қарақалпақ классикалық лирикасын жанрлық таллаўдың теориялық мәселелери ҳаққында//Тил, тарийх, әдебият. Т. 1. Нөкис: ҚМУ. Б. 18-24.

Жәримбетов К., 2000. Әжинияз Қосыбай улының нәзира қосықлары // Вопросы поэтики русской и каракалпакской литературы. Выпуск II. Нукус: КГУ. Б.12-24.

Жәримбетов К., 2000. Қарақалпақ бәйитлери (Бәйит жанры туўралы илимий ойлар). Әмиўдәрья. 3. Б.15-25.

Жәримбетов К., 2000. Халық бахтын жырлаған шайыр. (Қаракалпақстан халық шайыры С.Нурымбетов ҳаққында). Қарақалпақстан. 5-6. Б.12-22.

Жәримбетов К., 2001. Намалар. ӨзРИАҚҚБ Хабаршысы. 4. Б.10-20.

Жәримбетов К., 2001. Қарақалпақ классикалық поэзиясында мухаммеслер. ӨзРИАҚҚБ Хабаршысы. 6. Б.15-26.

Жәримбетов К., 2004. XIX әсир қарақалпақ лирикасының жанрлық қәсийетлери ҳәм раўажланыў тарийхы: монография. Нөкис: Билим. 188 б.

Жәримбетов К., 2004. Қарақалпақ әдебияты: улыўма билим бериў мектеплериниң 10-класы ушын сабақлық. Нөкис: Билим. Б.346. (С. Ахметов, К. Мәмбетов пенен биргеликте).

Жәримбетов К., 2004. Лиро-эпикалық дәстанлар ҳәм қарақалпақ лирикасы. ӨзРИАҚҚБ Хабаршысы. 3. Б.28-32.

Жәримбетов К., 2004. Қарақалпақ поэзиясында мураббалар. Әмиўдәрья. 3. Б.16.

Жәримбетов К., 2004. XIX әсир қарақалпақ шайырларының публицистикалық қосықлары. Әмиўдәрья. 4. Б.17-23.

Жәримбетов К., 2004. Тарийхый-жәмийетлик ҳәм мәдений шараятлардың әдебий жанрлардың қәлиплесиўине тәсири (XIX әсир қарақалпақ лирикасы мысалында) // Түркий халықлар әдебиятының гейпара мәселелери. Нөкис: ҚМУ. Б.13-26.

Жәримбетов К., 2004. Қорақалпоқ мумтоз поэзиясида ошиқона лирика // Түркий халықлар әдебиятының гейпара мәселелери. Нөкис: ҚМУ. Б.15-30.

Жәримбетов К., 2005. Қарақалпақ халық қосықлары: терминологиялық таллаў. ӨзРИАҚҚБ Хабаршысы. 3. Б.16-28.

Жәримбетов К., 2005. XIX әсир қарақалпақ лирикасында жәмийетлик-тарийхый шараятлардың сәўлелениўи. ӨзРИАҚҚБ Хабаршысы. №1-2. Б.10-16.

Жәримбетов К., 2005. Н.Дәўқараев әдебий жанрлар ҳаққында // Қарақалпақ илиминиң туңғыш жулдызы. Нөкис. Б.18-23.

Жәримбетов К., 2005.XIX аср қорақалпоқ мумтоз лирикаси. Жанр ҳусусиятлари ва ривожланиш тарихи. Нукус. Б.24-32.

Жәримбетов К., 2005. Қарақалпақ әдебияты: кәсип-өнер колледж оқыўшылары ушын сабақлық. Нөкис: Билим. 208 б. (Қ.Оразымбетов пенен биргеликте).

Жәримбетов К., 2006. Сынасаң, сын көтергендей мийнет. Әмиўдәрья.2. Б.38-43.

Жәримбетов К., 2007. Сынасаң, сынып кетежақ (ҳәзирги қарақалпақ әдебияттаныўдағы гейпара жумыслар туўралы). Әмиўдәрья. 4. Б. 26-34. (Қ.Оразымбетов пенен биргеликте).

Жаримбетов К., 2007. Время Замахшары и его влияние на каракалпакскую поэзию XIX века // Материалы международной научной конференции «Махмыт Замахшари и научно-литературное возрождение Востока». Ашгабад. С.44-56.

Жәримбетов К., 2007. Қарақалпақ жазба әдебияты ҳәм халық мийрасын үйрениў мәселелери. ӨзРИАҚҚБ Хабаршысы. Б.36-47.

Жәримбетов К., 2008. Бердақ дөретиўшилигинде тарийхый дәўирлердиң сәўлелениў өзгешеликлери// Бердақ дүньясы. Нөкис, 2008. Б.16-25.

Жәримбетов К., 2008. XIX әсир қарақалпақ лирикасының фольклорлық дәреклери // Материалы международной научно-практической конференции «Национальный фольклор народов Центральной Азии и проблемы духовного обновления общества». Нукус. Б. 17-27.

Жаримбетов К., 2008. XIX аср қорақалпоқ публицистик шеъриятининг жанр хусусиятлари// Журналистика ва адабиёт: кеча ва бугун. I қисм. Ташкент: Юрист- медиа маркази. Б.12-14.

Жаримбетов К., 2008. Мактумкули и каракалпакская поэзия XIX века // Материалы международной научной конференции «Махтумкулы и духовно-культурные ценности мира». Ашгабад. С.18 -26.

Жәримбетов К., 2009. XIX әсир қарақалпақ әдебиятының миллий өзгешеликлери ҳаққында гейпара ойлар. Бердақ атындағы ҚМУ Хабаршысы. 1. Б.14-26.

Жәримбетов К., 2010. Қарақалпақ әдебияты: кәсип-өнер колледжлери қарақалпақ емес аудиториялары ушын сабақлық. Нөкис: Билим. 200 б. (Қ.Оразымбетов пенен биргеликте).

Жәримбетов К., 2010. Әжинияз лирикасында Наўайы дәстүрлери. Бердақ атындағы ҚМУ Хабаршысы. 1-2. Б.42-54.

Жәримбетов К., 2010. Академик М.Нурмухаммедов ҳәм қарақалпақ әдебияттаныў илими. Әмиўдәрья. 4. Б.16-24.

Жәримбетов К., 2011. Бердақ поэзиясында миллий идеялардың сәўлелениўи// Ҳәзирги филология илиминиң әҳмийетли мәселелери. Нөкис. Б.12-24.

Жәримбетов К., 2012. A’debiyattanıwdan sabaqlar: joqarı oqıw orınları studentleri ushın qollanba. No’kis: Qaraqalpaqstan. 134 б.

Жаримбетов К., 2012. Некоторые вопросы использования мифов в каракалпакской поэзии ХIХ века. Вестник Челябинского университета. 6. Б.15-26. (В соваторстве с Т.Керуеновым).

Жәримбетов К., 2013. Бердақтаныў илиминиң ҳәзирги жағдайы туўралы // «Ҳәзирги филология илиминиң әҳмийетли мәселелери» атамасындағы илимий- теориялық конференция материаллары. Нөкис. Б.17-29.

Жәримбетов К., 2015. Лирикадан романға (К.Каримовтың «Ағабий» романы ҳаққында гейпара ойлар). Әмиўдәрья. 3. Б.16-22.

Жәримбетов К., 2015. Әжинияз поэзиясының көркем-эстетикалық дәреклери// Бердақ атындағы ҚМУ Хабаршысы. 2. Б.52-64.

Жәримбетов К., 2015. Академик Ҳ.Ҳамидов – қарақалпақ әдебияты ҳәм фольклоры изертлеўшиси // Халық аўызеки дөретиўшилиги миллий ҳәм улыўма инсаный қәдириятлар системасында» атамасындағы Халықаралық илимий конференция материаллары. Нөкис. Б.14-28.

Жәримбетов К., 2015. Әжинияз поэзиясының көркем-эстетикалық дәреклери// «Қарақалпақ әдебиятының жарық жулдызлары» атамасындағы республикалық илимий- теориялық конференция материаллары. Нөкис. Б.15-19.

Жәримбетов К., 2016. Ҳайратлардан яралган ижод (сунги сўз ўрнида). Г.Матякубова. Уйғониш нашидаси. Тошкент: Tamaddum. Б.11-15.

Жәримбетов К., 2017. Ийман-инсап китабы // Өтепбергенов Ә. Таңламалы шығармалары. Нөкис: Қарақалпақстан. Б.10-18.

Жәримбетов К., 2017. Бердақ мийраслары – руўхый ғәзийнемиз // «Классикалық әдебият ҳәм жәмийетти мәнаўий жаңалаў мәселелери» халықаралық илимий конференция материиалары. Нөкис. Б.14-20.

Жәримбетов К., 2017. Бердақ поэзиясында мийнет концепциясының сәўлелениўи // Бердақ – классикалық әдебиятымыздың бийик шыңы. Нөкис: «Қарақалпақстан. Б.15-23.

Жәримбетов К., 2018. Хызмет баҳасы менен, қарыз қайтарыўы менен жарасықлы. Әмиўдәрья.3. Б. 70-72.

Жәримбетов Қ. Генжемуратов Б. Әдебият теориясы. Сабақлық. Ташкент: Сано-стандарт. 240 б.

Жәримбетов Қ. Нуржанов П., Турдыбаев Қ., 2019. Ғәрезсизлик дәўири қарақалпақ әдебияты. Сабақлық. Тошкент: Шолпан. 134 б.

Жәримбетов Қ, Сагидуллаева Ж., 2020. Әдебияттаныў теориясы. Сабақлық. Тошкент. 254 б.

Жәримбетов Қ., 2021. Қарақалпақ әдебияты тарийхы (1 бөлим. Ерте дәўир. VIIXVIII әсирлер). Сабақлық. Тошкент: Инновация-Зиё. 160 б.

Загрузки

Опубликован

2023-06-27

Как цитировать

Оразымбетов, К. (2023). УЧЕНЫЙ ПО ПРИЗВАНИЮ : К 75-летию видного каракалпакского ученого-литературоведа, доктора филологических наук, профессора Курбанбая Кудайназарулы Жаримбетова. Turkic Studies Journal, 5(2), 185–194. https://doi.org/10.32523/2664-5157-2023-2-185-194

Выпуск

Раздел

ПЕРСОНАЛИИ